Przezskórna elektryczna stymulacja nerwów (TENS) to nieinwazyjna terapia łagodząca ból, która wykorzystuje prądy elektryczne niskiego napięcia do stymulacji nerwów przez skórę. Jest powszechnie stosowana w fizjoterapii, rehabilitacji i leczeniu bólu w takich schorzeniach, jak ból przewlekły, ból pooperacyjny i skurcze mięśni.
Mechanizm działania:
Mechanizm działania TENS opiera się przede wszystkim na teorii bramki kontrolującej ból i uwalniania endogennych opioidów:
- Teoria kontroli bólu:
Zaproponowana przez Melzacka i Walla w 1965 r. teoria sugeruje, że percepcja bólu jest modulowana na poziomie rdzenia kręgowego. Kiedy TENS dostarcza impulsy elektryczne, stymuluje włókna A-beta o dużej średnicy w skórze i tkankach podskórnych. Włókna te mogą hamować przekazywanie sygnałów bólowych przenoszonych przez mniejsze włókna A-delta i C. Zasadniczo stymulacja włókien A-beta „zamyka bramę” dla sygnałów bólowych, zmniejszając percepcję bólu. Można to zwizualizować jako konkurencję między bodźcami sensorycznymi (z TENS) a bodźcami bólowymi.
- Uwalnianie endogennych opioidów:
Wykazano, że TENS promuje uwalnianie endorfin i innych endogennych opioidów w ośrodkowym układzie nerwowym. Te naturalne substancje łagodzące ból wiążą się z receptorami opioidowymi, dodatkowo łagodząc ból i wzmacniając poczucie dobrego samopoczucia.
- Rozluźnienie mięśni:
Oprócz łagodzenia bólu, TENS może pomóc w rozluźnieniu mięśni. Impulsy elektryczne mogą zmniejszyć napięcie mięśni i skurcze, co jest korzystne w leczeniu takich schorzeń jak fibromialgia i zespół bólu mięśniowo-powięziowego.
Rodzaje TENS
- Konwencjonalny TENS:Dostarcza impulsy o wysokiej częstotliwości (80-100 Hz) i niskiej intensywności. Ten tryb działa głównie poprzez teorię sterowania bramką i zapewnia natychmiastową ulgę w bólu.
- TENS podobny do akupunktury (AL-TENS):Wykorzystuje stymulację o niskiej częstotliwości (1-4 Hz) i wyższej intensywności. Ten tryb ma na celu stymulację uwalniania endorfin i jest często stosowany w celu dłuższego łagodzenia bólu.
- Tryb impulsowy TENS:Łączy elementy konwencjonalnego i akupunkturowego TENS, dostarczając impulsy w seriach. Ta metoda może zwiększyć ulgę w bólu i komfort.
- Krótki intensywny TENS:Wykorzystuje wysoką intensywność i częstotliwość przez krótki czas, często stosowane w celu łagodzenia ostrego bólu w trakcie zabiegów.
Aplikacje
TENS jest stosowany w różnych sytuacjach klinicznych, w tym:
- Leczenie przewlekłego bólu: Schorzenia takie jak zapalenie stawów, ból dolnej części pleców i ból neuropatyczny.
- Łagodzenie bólu pooperacyjnego: pomaga zmniejszyć zależność od leków opioidowych.
- Leczenie bólu porodowego: stosowane w niektórych sytuacjach w celu złagodzenia dyskomfortu podczas porodu.
- Rehabilitacja: Ułatwia powrót do zdrowia poprzez zmniejszenie bólu i wspomaganie rozluźnienia mięśni podczas fizjoterapii.
Bezpieczeństwo i uwagi
TENS jest ogólnie uważany za bezpieczny, gdy jest stosowany prawidłowo. Istnieją jednak przeciwwskazania, w tym:
- Nie zaleca się stosowania na obszarach z zaburzeniami czucia, otwartych ranach lub w pobliżu niektórych urządzeń medycznych (np. rozruszników serca).
- Należy zachować ostrożność w przypadku osób ze szczególnymi schorzeniami, takimi jak padaczka lub choroby serca.
Wniosek
TENS to wszechstronna i skuteczna metoda leczenia bólu, która wykorzystuje stymulację elektryczną w celu zmiany percepcji bólu poprzez mechanizmy obwodowe i centralne. Jej nieinwazyjny charakter i względne bezpieczeństwo sprawiają, że jest to cenne narzędzie zarówno w warunkach klinicznych, jak i domowych dla pacjentów poszukujących ulgi w różnych stanach bólowych. Jak w przypadku każdej metody terapeutycznej, indywidualne reakcje mogą się różnić, dlatego zaleca się konsultację z pracownikami służby zdrowia w celu uzyskania spersonalizowanych planów leczenia.
Czas publikacji: 08-paź-2024